وسوسه بعد از ترک اعتیاد و پیشگیری از لغزش (قسمت اول)

با این 11 راه در مقابل وسوسه لغزش ایمن بمانید…

تعریف وسوسه :

وسوسه در اعتیاد و مصرف مواد مخدر یک فکر زودگذر برای افرادی است که دوره ترک اعتیاد خود را سپری کردند. این فکر با دیدن و شنیدن نشانه هایی به ذهن فرد رسوخ می‌کند و ولع مصرف مجدد آن را در او افزایش می‌دهد

وسوسه معمولاً به دنبال این پرسش که بعد از ترک اعتیاد چه باید کرد از افکار بیمارگونه‌ ای نشأت می‌گیرد که در آن فقط لذت های مصرف مواد مخدر به ذهن فرد می آید و تمام دردها آشفتگی ها و مشکلاتی که فرد در  هنگام اعتیاد فعال داشته را پنهان می‌کند

در این مقاله 11 راه مقابله با وسوسه مواد بعد از ترک اعتیاد که به ما کمک می کند در مقابل وسوسه و لغزش ایمن بمانیم و اینکه چگونه با وسایل مواد مخدر کنار بیاییم

 

 11 اصل مهم برای لغزش نکردن و بها ندادن به وسوسه بعد از ترک اعتیاد :

. پذیرش واقعیت درمان ناپذیر بودن بیماری اعتیاد . اولویت دادن به بهبودی . اعتماد نکردن به افکار معتاد گونه . پذیرش مقابل انکار . خودداری از مصرف مواد به طور ساعت به ساعت . پیگیری بهبودی به طور روزمره . مدت پاک می تواند یک دام باشد . محافظت از بهبودی با یادآوری شهامتمان در ترک اعتیاد . داشتن برنامه بهبودی . تصمیم بعد از لغزش . پرهیز از قرار گرفتن در شرایط خطرناک و پر وسوسه یکی از اصول مهم برای ورزش نکردن است.

((در کمپ ترک اعتیاد خط خورشید فقط ترک فیزیکی نیست آموزش روشی است که دیگر هرگز مصرف نکنید))

پذیرش واقعیت درمان ناپذیر بودن بیماری اعتیاد :

در اینجا به پذیرش به عنوان اولین راه از راه های پیشگیری از لغزس اشاره می کنیم. ما معتادان  در حال بهبودی باید بپذیریم که هرگز نمی توانیم  هیچ ماده مخدر یا روانگردانی را دوباره مصرف کنیم. افکار نا سالم و معتاد گونه ممکن است ما را متقاعد کنند که از بیماری اعتیاد  درمان یافتیم و ما شفا پیدا کردیم یا این مشکل ما فقط یک نوع مواد مخدر خاص بوده و به همین علت ما میتوانیم مخدر نگه دارنده یا روانگردان دیگری را بدون اینکه مشکلی برای ما ایجاد کنند مصرف کنیم. ولی باید بدانیم که ما به عنوان افرادی که  بیماری اعتیاد داریم  حق انتخاب و کنترل هر نوع ماده تاثیر گذار بر ذهن و روان گردان یا مخدر را از دست داده ایم. به همین علت اگر واقعیت وضعیتمان را کاملا صادقانه بپذیریم شانس لغزش  و بازگشت به سوی اعتیاد بسیار کم خواهد شد. باید بپذیریم که بیماری اعتیادمان درمان نمیشود. اما در نقطه ای متوقف می شود. پس باید همیشه این نکته را در نظر داشته باشیم که بیماری ما فقط مربوط به یک ماده مخدر خاص نبوده نیست و نخواهد بود

 اولویت دادن به بهبودی :

اگر می خواهیم از لغزش پیشگیری کنیم باید همیشه بهبودی خود را در اولویت اول قرار دهیم هیچ وقت نباید فراموش کنیم که ما از یک بیماری مزمن رنج می بریم و اگر می‌خواهیم از چنگ این بیماری خلاص شویم باید قدمهای دوازده گانه را به طور روزمره به کار بگیریم اولویت دادن به هرکسی یا هر چیز دیگری در زندگی مان به جای بهبودی ممکن است باعث شود تا سرانجام به سمت مصرف مجدد مواد کشیده و هر آن چه را  که داریم از جمله جان خود را از دست بدهیم اگر بهبودی در اولویت اول ما باشد کم کم تاثیر آن  بر بقیه جنبه های زندگی خود را خواهیم دید

روش نوشتن و یادآوری برای جلوگیری از لغزش :

معمولاً در مشاوره های کمپ ترک اعتیاد خط خورشید از بیمار می خواهند تا دلایل و انگیزه های خود برای ترک اعتیاد را یادداشت نمایید. این کار یک عمل دائمی است و در هر مقطعی می‌تواند انجام پذیرد. به بیماران توصیه می‌شود نوشته ها را همراه خود داشته باشند تا موقعیت های بحرانی و وسوسه آمیز آنها را به خود یادآوری کند. مثلاً بیمار در یک برگ برای خود می‌نویسد که دلایل ترک اعتیاد چه بوده و یا از آشفتگی ها و مشکلات گذشته خود در اثر مصرف مواد مخدر پیش آمده است را  می نویسد. در پایان نوشته خود هم اشاره می‌کند که اگر باز هم مصرف کند دچار چه گرفتاری‌هایی خواهد شد برای حفظ مسیر بهبودی هر فردی که قطع مصرف کرده باید برنامه ای برای جلوگیری از لغزش  خود داشته باشد.

سوالات کمپ ترک اعتیاد برای تعیین انگیزه بهبودی و جلوگیری از لغزش :

پیشنهاد مشاورین و مدد کاران مرکز ترک اعتیاد خط خورشید این است که در اولین مرحله از تهیه و تنظیم برنامه پیشگیری از لغزش شخصی خود به سوالات زیر پاسخ دهید تا انگیزه شما برای بهبودی از اعتیاد مشخص شود این کار باعث می شود پیشگیری از لغزش در زندگی شما مشخص شده و شما به اجرای این برنامه و حفظ آن تشویق شوید

سوالات کمپ ترک اعتیاد برای تعیین انگیزه بهبودی و جلوگیری از لغزش :

• چرا تصمیم به ترک اعتیاد خود و آغاز مسیر بهبودی گرفته اید؟!
• آیا بهبودی از بیماری اعتیاد اولویت اول شما در زندگی است؟!
• توضیح دهید که بهبودی از بیماری اعتیاد چه اهمیتی برای شما دارد؟!
• برای حفظ پاکی خود از مواد مخدر و بهبودی تان تا چه حد سعی و تلاش خواهید کرد؟!
• اعتیاد چه عواقبی برای شما  در پی داشته است؟!
• در صورتی که دوباره مصرف مواد را آغاز کنید اعتیاد چه بلاهایی بر سر شما خواهد آورد؟!
• اعتیاد شما چه عواقبی برایتان داشته است؟!
• پاسخ به تک‌تک سوالات فوق شخصی بوده و بسته به شرایط هر فرد متفاوت استممکن است شخصی اعتیاد خود را ترک کرده که کارش را از دست ندهد اما شخص دیگر به خاطر خودش و اینکه  زندگی شادی داشته باشد این کار را انجام داده و همچنین عواقب مصرف نیز برای هر فرد متفاوت بوده ممکن است شخصی تا  بیمارستان زندان و یا مرگ رفته باشد و تمامی زندگی و روابط خود را از دست داده باشد اما فرد دیگری هنوز به این مراحل نزدیک هم نشده باشد اما به آگاهی از عواقب نصرف خود پی برده باشد پیشنهاد ما به عنوان یک مرکز سم زدایی و کمپ ترک اعتیاد شناخته شده و با سابقه در یزد این است که ابتدا برای تک تک سوالات بالا  وقت کافی بگذارید و بعد مقالات بعدی را که در مورد  سایر قسمتهای برنامه پیشگیری از لغزش می باشد را مطالعه کنید
  

  

   اعتماد نکردن به افکار معتاد گونه :

  یکی دیگر از راه‌های پیشگیری از لغزش اعتماد نکردن به افکار  معتاد گونه  است. ما معتادان از نوعی جون فکری رنج می بریم که حتی در زندگی در حال بهبودی نیز افکار معتادگونه  ما فعال است و به همین علت در مسائلی که به استفاده از مواد مخدر مربوط است به هیچ وجه نباید به طرز فکر خود اعتماد و اطمینان کنیم به علت وجود افکار ناسالم ممکن است که ما در مواقعی فقط روزهای ظاهراً خوش دوران مصرف مان را به یاد بیاوریم و فراموش کنیم که چه بلاها و مصیبت هایی را از سر گذرانده ایم این ماهیت و طبیعت بیماری اعتیاد ماست که تلاش می کند تا ما را از  فرایند  و  مسیر بهبودی منحرف کند در چنین مواقعی می بایست با افکار جنون آمیز خود مبارزه کنیم و اجازه ندهیم که ما را فریب دهد و به مصرف دوباره مواد متقاعد کند بهترین ابزار برای مقابله با افکار معتادگونه  که باعث وسوسه بعد از ترک اعتیاد میشود کار کردن روزمره دوازده قدم و استفاده از حمایت انجمن های گمنام است در مورد وسوسه فکری پس از ترک باید گفت که به این افکار بها ندهید و سعی کنید کنترل افکار خود را داشته باشید

• پیشنهاد ما در مرکز ترک اعتیاد خط خورشید بعد از ترخیص هزاران نفر از مراجعینی که برای قطع مصرف و سم زدایی از مواد اعتیادآور مراجعه کردند این است که مشاهده کردیم برخی از مراجعین ما مجدد مصرف خود را آغاز می‌کنند

با کمک گرفتن از مشاورین و روانشناسان متخصص در این به این نتیجه رسیدیم که یک چرخه فکری و الگوی ذهنی باعث می‌شود که فرد بهبود یافته دوباره مصرف کند این چرخه به این صورت است برانگیزان  فکر مواداعتیاد آور وسوسه مصرف مواد مخدر

اگر این چرخه فکری در نقطه قبل از پایان شکسته نشود موجب میشود بهبود یافته مصرف کنند

همچنین اگر آموزش ندیده باشد این چرخ بارها و بارها تکرار میشود

در کمپ ترک اعتیاد خط خورشید در طول دوره سم زدایی از طریق روانشناسان مجرب خود این الگوی ذهنی را به مراجعین خود به طور کامل آموزش میدهیم بهترین و ساده ترین و کم خرج ترین روش برای جلوگیری از مصرف مجدد این است که بیمار با برانگیزان  مواجه نشود. بیمار در صورتی که به صورت که  اتفاقی با بر انگیزان مواجه شد فکر مواد را کنترل کند

لازم به ذکر است که  ذهن بیمار مصرف مواد را با  بر انگیزان ربط می‌دهد پس باید بتواند فکر مواد را کنترل کند و توجه برگردانی فکر کند و فکر مثبت و غیر اعتیاد را در ذهن خود پرورش دهد زمانی بیمار به سمت وسوسه می رود که فکر اعتیاد را کنترل نکرده و آن را در ذهن خود شاخ و برگ داده باشد

باز اگر بیمار این دو مرحله را رعایت نکرده باشد و به وسوسه رسیده باشد می تواند این راه حل ها را پیش بگیرد :

•   حتماً از آن موقعیت به  موقعیت امنیت پناه ببرد (مثلاً به افرادی که با آنها احساس اعتماد و آرامش دارد و می‌تواند مشکل و حالش را برای آنها بیان کند و بداند در کنار آنها از برنگیزان دور است یا به یا کمپ ترک اعتیاد یا جلسه پناه ببرد این یکی از بهترین راه حل ها برای بیمارانی که در وسوسه می‌باشند  است)
•  وسوسه اش  را افشا کند و در خودش نگه ندارد و از احساس و میلش برای دیگران صحبت کند تا وسوسه افشا شود تلفن زدن به مشاور یا راهنما و کمک گرفتن از او
•  مراجعه کردن به محیط های امن که بهترین راه برای مهار کردن وسوسه می باشد در کل  فرار کردن از آن موقعیت وسوسه انگیز و پناه بردن به جای امن می تواند بیمار را از مصرف مجدد مواد مخدر و محرک نجات دهد

روش آرام کردن افکار برای جلوگیری از لغزش

افرادی که تجربه اعتیاد به مواد مخدر را  دارند و اکنون پاک هستند به طور کلی یک باور و الگوی رفتاری در ذهن خود دارند که کاملاً غلط بوده و باید تغییر کند. این الگو عبارت است از اینکه مواد مخدر  و مصرف آن می‌تواند آرامش به فرد برساند و مخصوصا هنگام خشم و ترس و اضطراب به او کمک کند. بیمار باید بیاموزد که این باورهای غلط خود را تغییر دهد برای آرام کردن افکار و احساسات روش های گوناگونی وجود دارد یکی از آنها بیان احساس آن لحظه و به مشارکت گذاشتن آن با فرد مورد اعتماد که او نیز تجربه خوبی در ترک اعتیاد دارد می باشد در انجمن های دوازده قدمی این کار از طریق مشارکت با راهنما و کارکرد قدمهای دوازده گانه  صورت می گیرد

باید بدانیم که خماری حالتی موقتی و زودگذر بوده و نشانه این است که بدن ما دارد سعی می کند تا حالت طبیعی خود را به دست آورد و بنابراین طولی نخواهد کشید تا آثار  و نشانه های آن از میان خواهد رفت

پذیرش مقابل انکار :

در برخی از مواقع بیشتر در معرض خطر لغزش و استفاده دوباره مواد قرار داریم در این مواقع جسم برای مصرف مواد ویار پیدا می‌کند و ما برای به دست آوردن اندکی  آرامش اسیر وسوسه مصرف می شویم

در چنین مواقعی افکار معتادگونه می تواند او را متقاعد کند که تنها راه مواجه با اوضاع و احوال این است که خودمان را با مواد مخدر مشغول کنیم چرا که این روش طبیعی و غریزی ماست که سالها با آن خو گرفته‌ایم و اولین و ساده ترین کاری است که به ذهن ما میرسد

خودداری از مصرف مواد به طور ساعت به ساعت :

یکی از ابزارهای بهبودی که به بیشتر ما معتادان در حال بهبودی کمک کرده تا در برابر وسوسه ویار استفاده از مواد مقاومت کنیم خودداری از مصرف مواد به طور ساعت به ساعت است مقاومت کردن در برابر وسوسه و حفظ کردن پاکی خود حتی برای چند دقیقه هم باعث می‌شود تا ویار وسوسه ما از نقطه اوج خود گذشته و شدت آن به تدریج کاهش یابد تا جایی که خطر لغزش از میان برود. ممکن است این بیشترین زمانی باشد که ما می توانیم خود را پاک نگه داریم چون حتی تصور اینکه برای زمان های طولانی تر بتوانیم پاکی خود را حفظ کنیم هم مشکل و نشدنی به نظر می رسد.

در صورتی که بیشتر از این مدت فکر کنیم افکار معتاد گونه ما باعث میشود که در برابر وسوسه مصرف مواد طاقت نیاورده و تسلیم  شویم. اما اگر در این مواقع سخت و دشوار روند بهبودی خود را لحظه به لحظه ادامه دهیم در آن صورت می توانیم در برابر شدیدترین وسوسه هاو ویارها  نیز مقاومت کرد و خود را کنترل کنیم. در مواقعی که خطر لرزش زیاد است روش موثر دیگر این است که فکر و ذهن خود را به مسائل و موضوعاتی دیگر مشغول و به کاری مفید و سودمند برای خود سرگرم شویم

روش منحرف کردن افکار برای جلوگیری از لغزش :

این تکنیک برای متوقف ساختن افکار وسوسه آمیز به کار می‌رود وقتی وسوسه  و خاطرات خوش مصرف شروع به بزرگ شدن در ذهن بیمار می‌کند باید سعی شود تا زنجیره افکاری به نحوی قطع شود زیرا با افزایش وسوسه  ولع مصرف بیشتر شده و  قدرت کنترل آن فرد نسبت به آن کاهش می یابد. به همین منظور مشاورین مرکز  آموزش می دهند تا در این موارد سعی کند افکارش را منحرف کند مثلاً با دقت از عدد 1شروع به شمردن کند و هر دفعه 8 واحد به آن اضافه کند یا حتی آوازی شاد بخواند یا در ذهنش تصویر درمانگر خود را ببیند با این کار زنجیره فکری که هر لحظه ممکن بود قوی تر شود و بیمار را به سمت لغزش ببرد در نقطه‌ای متوقف شده و بیمار دوباره به حالت بهبودی  بر می گردد و یا  بهترین دفاع این است که با راهنمای خود یا با یک عضو انجمن صحبت و درد دل کنیم و از آنها کمک بگیریم و بپرسیم که در چنین مواقعی چطور وسوسه و ویار مصرف دوباره مواد غلبه کردند فراموش نکنید که حالت های وسوسه و ویار بعد از مدت کوتاهی برطرف می‌شود این حالت‌ها چیزی جز آثار خماری نیست و ما میتوانیم در مقابل آنها تسلیم نشویم این حالتهای کوتاه مدت برطرف شوند.

 پرهیز از قرار گرفتن در شرایط خطرناک و پر وسوسه:

یکی از اصول مهم برای ورزش نکردن رفتن به مکان هایی که در آنجا مواد مخدر یا افراد معتاد دارد و یا مکان هایی که ما در آنجا مواد مخدر مصرف را خریداری کرده ایم قطعا وسوسه و ویار ما به استفاده از مواد را تحریک می کند. ما باید مسئولیت بهبودی مان را بر عهده بگیریم و برای جلوگیری از لغزش هر کاری که برای حفظ بهبودیمان  لازم است را انجام دهیم  از جمله اینکه خود را در شرایط خطرناک و پروسوسه  قرار ندهیم و از رفتن به مکان هایی که از لحاظ روانی و احساسی باعث میشود آسیب پذیر شویم خودداری کنیم. برای مثال اگر فکر کردید که قرار گرفتن در جمع کسانی که شناخت و درک درستی از بیماری اعتیاد ندارند و باعث می شود تا ما احساس سرافکندگی و گناه کنیم و به روند بهبودیمان  صدمه وارد شود از رفتن به چنین جمعی خودداری کنیم. یا اگر قرار است به مهمانی بروید که در آنجا الکل و مواد مخدر در دسترس است از خود بپرسید که چرا باید به این مهمانی بروم؟!

فراموش نکنیم که در دوران بهبودی زمانی میرسد که میتوانیم با هر کس که می خواهیم رفت و آمد و یا ملاقات داشته  یا هر جا که می خواهیم برویم. ولی با این وجود به خصوص در سالهای اول می بایست همیشه مواظب طبیعت بیماری اعتیادمان باشیم برای جلوگیری از لغزش و عود خانواده بیمار درگیر اعتیاد می توانند به بیمار کمک کنند تا وی بتواند لیستی از تمام موقعیت های پرخطر فراهم کند. می‌توانید لغزشهای قبلی و عود های قبلی را مرور  کنید و تمام موفقیت هایی  که پر خطر است و باعث ایجاد یا شدت وسوسه بیمار می شوند را شناسایی کرده و حتی المقدور شرایطی فراهم کنید که در موقعیت های پرخطر قرار نگیرد و یا اگر در چنین موقعیت‌هایی قرار گرفتند مهارت های مقابله ای را فرا گرفته باشند

کمپ ترک اعتیاد خط خورشید

پیشنهاد می کند به سوالات زیر پاسخ دهید تا مشخص شود چه کسانی و یا چه مکان هایی باعث وسوسه شدن شما برای مصرف دوباره مواد مخدر یا محرک می شود؟!

1 از چه کسانی و در کدام مکان ها مواد مخدر تهیه میکردید

2 چگونه می توانید از این افراد و اماکن دوری کنید؟!

3 معمولاً در چه زمانی و در چه شرایطی مواد مصرف می کردید

4 چطور می توانید از این شرایط دوری کرده و به برنامه بهبودی خود عمل نمایید

5 به همراه چه کسانی مواد مصرف میکردید؟!

6 چگونه می توانید از این افراد که برای بهبودی شما خطرناک هستند دوری کنید؟!

7 چه کارهایی باعث میشود تا شما به یاد مصرف مواد مخدر بیافتید؟!

8 چگونه می توانید از انجام این کارها خودداری کنید و به جای آن ها چه کارها و فعالیت های سالمی می توانید انجام دهید؟!

مثلاً پاسخ شما می تواند به این گونه باشد :

مواد مخدر را از مواد فروشی که در خانه اش مواد می فروخت  خریداری می کردم روزهای پایانی هفته و معمولا در خانه یکی از عموزاده هایم و به همراه خود او برای تفریح ووقت‌گذرانی مواد مصرف میکردم به این ترتیب راهکاری  که شما باید در پیش بگیرید این است که به هیچ وجه نباید به خانه فرد مواد فروش نزدیک شوید نباید روزهای پایانی هفته به دیدن پسر عموی تان نبروید و به جای وقت گذراندن با پسرعمویتان باید وقت خود را با دوستانتان در انجمن بگذرانید و یا به یک جلسه بروید بهتر است زمان کافی برای پاسخ دادن به سوالات بالا را در نظر بگیرید این کار به شما کمک می‌کند آگاهی بسیار مناسبی از شرایط  محرک لغزش و ایجاد وسوسه پیدا کنید

روش اجتناب از یار بازی توپ بازی و زمین بازی :

به اصطلاح به افرادی که با آنها مصرف می کردیم یار بازی به چیزهای مختلفی که با آن مواد مصرف می کردیم توپ بازی به مکان هایی که در  آن مصرف می کردیم زمین بازی گفته می شود. توصیه اکید مشاوران این است که فردی که اعتیاد خود را ترک کرده باید از این موارد دوری کند این محرکها می تواند از موسیقی که بیمار هنگام مصرف به آن گوش میکرد گرفته تا حتی محل ثابتی که در آن بازی کرده باشد. بیمار باید به کمک مشاور در زندگی خود کنکاش کند تا بتواند محرک های این چنینی را شناسایی کرده و از آن تا حد امکان دوری کند اگرخود مصرف کننده مواد مخدر بوده اید و قطع مصرف کرده اید و چه  فرد مصرف کننده ای در خانواده خود دارید  این تکنیک های جلوگیری از لغزش می تواند کمک کند تا هرچه بیشتر از وسوسه جلوگیری نمایید در ضمن به یاد داشته باشید که حتی اگر در موقعیت و شرایطی باشیم که ما را به یاد مواد انداخته یا وسوسه نماید هیچکس یا هیچ چیز قدرت آن  را ندارد ما را به استفاده دوباره از مواد مجبور کند و خودمان نیز نباید چنین شرایطی را بهانه کرده و دوباره اقدام به مصرف مواد مخدر کنیم. امروز در زندگی در حال بهبودی ما قدرت انتخاب داریم و فقط این خود ما هستیم که می توانیم تصمیم بگیریم آیا میخواهیم دوباره اسیر مصرف مواد مخدر شویم یا خیر

پیگیری بهبودی به طور روزمره :

 اعتیاد در اصل بیماری اینکار است

این بیماری تلاش می کند ما را متقاعد کند که درمان شده ایم و می توانیم از پس هرکاری بر بیایم اما واقعیت این است که داشتن چنین تصوری از بهبودی بسیار خطرناک است و ما زمانی که در حال بهبودی هستیم باید آنقدر فروتن و متواضع باشیم که قبول کنیم بیمار هستیم و نمی توانیم هر کاری که دلمان می‌خواهد را انجام دهیم. برای مثال محدودیت‌های ناشی از بیماری اعتیاد ما باعث میشود تا دیگر هیچ وقت  نتوانیم الکل یا مواد مخدر مصرف کنیم و باید بپذیریم که این محدودیت در تمام طول زندگی همراه ما خواهند بود. ما معتادان در حال بهبودی باید بپذیریم که آسیب پذیر هستیم و این خطر همیشه وجود دارد که افکار نا سالم ما را برای استفاده دوباره از مواد فریب دهد. دانستن این واقعیت که ما در تمام طول عمر خود در برابر مواد آسیب پذیر هستیم به ما کمک می‌کند تا بدانیم چرا همیشه به کمک و حمایت انجمنمان احتیاج داریم

مدت پاک می تواند یک دام باشد:

در مورد بهبودی از بیماری اعتیاد در واقع طول مدت پاک ما چند اهمیتی ندارد همه ما در حال بهبودی فقط برای امروز پاک هستیم.

یادآوری این واقعیت برای ما باعث خواهد شد تا مدت زمان پاک بودن ما موجب غرور وسهل انگاریمان نشود تا بهبودی مان را نادیده بگیریم و دچار لغزش شویم در ضمن هر یک از معتادان در حال بهبودی فقط با کارکرد 12 قدم و استفاده از اصول حمایت از انجمنمان است که می‌توانیم بهبودی خود را به طور روز مره حفظ کنیم این تصور که بیماری اعتیاد ما کاملا درمان شده است و یا بهبودی ما بسیار قوی و آسیب ناپذیر است چیزی جز تلاش بیماری برای به دام انداختن دوباره ما در دام اعتیاد و فراهم شدن زمینه غلبه بر غرور و هوای نفس بر ما نیست

محافظت از بهبودی با یادآوری شهامتمان در ترک :

اعتیاد بیماری اعتیاد بسیار حیله گر فریبکار و اسرار آمیز است و همواره تلاش می کند ما را به سمت  استفاده مجدد از مواد مخدر و زندگی فلاکت باری که به آن عادت کرده بودیم بازگرداند. گاهی در دوران بهبودی افکار معتادگونه ما با هزاران بهانه و دلیل تراشی می خواهد  تا ما را متقاعد کنند که تنها راه کنار آمدن با زندگی و مشکلات آن مصرف مواد مخدر است. اما به یاد داشته باشید که امروز ما حق انتخاب داریم و می توانیم در برابر فریبکاری افکار معتاد مقاومت کنیم و اجازه ندهیم بار دیگر قربانی آنها شویم. باور و اعتقاد ما به تصمیم ما  برای پاک ماندن و قدرتی که همین اعتقاد در ما ایجاد خواهد کرد  تا بتوانیم با این افکار فریبکاران مقابله کنیم. در این مواقع باید به خودمان یادآور شویم که شهامتی از خود نشان دادیم تا از انکار دست بر داشتیم و توانستیم از چنگ بیماری اعتیاد خلاص شویم. بعضی اوقات ما فراموش میکنیم که چه انسان هایی قوی و با اراده ای هستیم وقتی تصمیم به انجام دادن یا انجام ندادن کاری می گیریم تا چه اندازه قوی  و با پشتکار هستیم. باید به خاطر بیاوریم که چه استقامت و مقاومتی از خود نشان دادیم تا توانستیم مواد مخدر را کنار بگذاریم و امروز ما حق را داریم که از بهبودی خود محافظت کنیم باید یادمان بیاید در کمپ ترک اعتیاد و یا در هر جایی که فقط مصرف کردیم توانستیم چه سختی‌هایی را پشت سر بگذاریم. اما همان طور که گفتیم لغزش فرایندی است که معمولاً در سه مرحله اتفاق می افتد زمانی که می توانیم احساسات و عواطف خودمان را کنترل کنیم وقتی که طرز فکری دیدگاه ها و رفتارهای ما تغییر می کند و ما به رفتارهای زمان مصرف خود باز می گردیم پس از گذشتن از این دو مرحله  به جای می‌رسیم که فکر می کنیم برای کنار آمدن با زندگی چاره ای جز استفاده مجدد از مواد نداریم. باید بدانیم مدت‌ها قبل از آنکه مصرف مواد مخدر را دوباره شروع می کنیم ابتدا در افکارمان دچار لغزش شده ایم چون رفتار و افکار ما در باره زندگی به  دوران زندگی  اعتیاد بازگشته به همین علت مهم است که برای حفظ و بهبودیمان از علائم و عوارض دو مرحله  لغزش آگاهی داشته باشیم و با استفاده از ابزارهای بهبودی از وارد شدن به مرحله سوم یعنی لغزش جسمی جلوگیری کنیم

سوالات کمپ ترک اعتیاد برای تعیین علائم هشداردهنده لغزش :

الف):  کنار آمدن با احساسات

اولین پیشنهاد کمپ ترک اعتیاد خط خورشید این است که اگر پیش از تهیه این برنامه پیشگیری از لغزش لغزش  کرده اید. پنج مورد از مواردی که باعث لغزش شما شده اند را یاد داشت کنید اگر تاکنون لغزش نکرده‌اید نمونه های مربوط به لغزش افراد دیگر را یادداشت کنید یا تجربیات مطالبی که اینگونه افراد درباره لغزش خود با شما گذاشته اند را بنویسید

در ضمن بنویسید که در حال حاضر چگونه با احساسات خود کنار می آیید؟!

آیا احساس الان شما با احساساتی که در دوران خوب بهبودی داشتید تفاوت دارند؟!

سپس در برابر هر یک از مواردی که باعث شده اند تا دچار لغزش  شوید ابزارهای بهبودی که کمک می‌کند تا دوباره به زندگی سالم خود بازگردید  را یادداشت کنید

برای مثال لرزش احساسی من همیشه شدیداً تحت تاثیر احساسات خودم قرار داشتم و همواره احساس بی قراری می کردم و درباره مشکلاتی که می بایست با آنها دست و پنجه نرم کنم نگرانی داشتم به همین دلیل دست از مقاومت برداشتم و  مواد مصرف کردم تا بتوانم احساس آرامش کنم

 راهکار عملی:

باید به خودم یادآوری کنم که بهبودی از بیماری اعتیاد اولین اولویت من در زندگی است هیچ مشکلی ارزش آن را ندارد که من دوباره مواد مصرف کنم هر زمان که به شدت از مشکلات زندگی احساس نگرانی کردم باید اولویت خود در زندگی را به یاد بیاورم و همه توان خود را برای پاک باقی ماندن به مدت ۲۴ ساعت صرف کنم

من تا آنجا که از دستم بر می آید با مشکلات خودم کنار می آیم و نتیجه آن را به خدای خودم خواهم سپرد

ب) :  تغییراتی که در افکار به وجود می آید :

اگر تجربه لغزش کردن را  دارید 5 نمونه از تغییراتی که در افکارتان ایجاد شده بود و باعث شد تا دوباره به مصرف مواد برگردید را یادداشت کنید

اگر تا به حال لغزش نکرده اید نمونه های مربوط به مشاهده لغزش افراد دیگر را یادداشت کنید یا تجربیات و مطالبی را که اینگونه افراد درباره لغزش خود با شما درمیان گذاشتن را بنویسید

در ضمن  بنویسید در حال حاضر افکار شما در مقایسه با دورانی که در حال بهبودی مستحکم بودید چه تغییراتی کردند سپس در برابر هر یک از نمونه ها و مواردی که باعث شده تا دچار لغزش فکری شوید ابزارهای بهبودی و اصولی که باعث می شود تا شما دوباره به زندگی سالم برگردید و راههای بهبودی برای غلبه بر افکارتان را یادداشت کنید

برای مثال: لغزش  افکار با خودم فکر کردم که مشکل من چندان جدی نیست و اعتیاد من فقط به هروئین مربوط می‌شود به همین علت می توانم بدون اینکه مشکلی برای من به وجود بیاید انواع دیگری از مواد مخدر را مصرف کنم به همین علت مصرف الکل را آغاز کردم و پس از آن طولی نکشید که بار دیگر مصرف هروئین را از سر گرفتم

 راهکار عملی :

من از بیماری اعتیاد رنج میبرم و قدرت کنترل و یا مقاومت در برابر هیچ ماده مخدر یا روانگردانی را ندارم باید همواره قدم اول را پذیرفته و به طور روزمره به آن عمل کنم

پ): تغییراتی که در دیدگاه ایجاد می‌شود:

پنج نمونه از تغییراتی که پیش از لغزش در دیدگاه های شما در خصوص بهبودی  ایجاد شده است را یاداشت کنید. اگر تا به حال لغزش نکرده اید نمونه های مربوط به مشاهده لغزش دیگران را  یادداشت کنید

یا تجربیات و مطالبی را که اینگونه افراد درباره لغزش   خود با شما در میان گذاشتند را بنویسید در ضمن  بنویسید که دیدگاه‌های شما در حال حاضر در مقایسه با دورانی که در حال بهبودی مستحکم بودید چه تغییراتی کردند؟!. سپس در برابر هر یک از مواردی که باعث تغییر دیدگاه های شما شدند ابزارهای بهبودی و اصولی را که باعث می‌شود تا دوباره به دیدگاه‌های سالمی که  در حال بهبودی بازگردید را یادداشت کنید.

برای مثال لغزش  دیدگاه:

از شرکت کردن در جلسات انجمن خودداری کرده و به تدریج دیدگاه  خود را منطقی کرده و خود را قانع کرده  که این یک مذهبی است  یا آنکه مشکل من با مشکلات دیگران بسیار متفاوت است

هیچ کدام  از افرادی را که در انجمن می شناسم نمی توانند به من کمک کنند و خود به تنهایی می توانم با بیماری اعتیاد مبارزه کرده و بهبودی پیدا کنم

 راهکار عملی :

من از بیماری رنج می برم که به مراتب قوی‌تر از من است من نمی توانم برای بهبودی تنها به خود تکیه کنم و به کمک و حمایت های انجمن نیاز دارم. من با فروتنی ذهن خود را باز نگه میدارم و با صداقت روشن بینی  و تمایل آنچه را که در انجمن برای بهبودی من پیشنهاد می شود را  انجام میدهم

ت) :تغییراتی که در رفتار ایجاد می شود:

علاوه بر مشخص کردن تغییراتی که در احساسات و افکار و دیدگاه‌های شما ایجاد می شوند بهتر است نگاهی به رفتارها و عادت‌های خود بیاندازید ممکن است اکنون بر خلاف زمانی که در اوج دوران بهبودی قرار داشتید و یک برنامه منظم و روزمره برای بهبودی  خود تهیه کرده بودید به روش ها و عادت های دوران اعتیاد خود بازگشته باشید در این صورت 5 نمونه از تغییراتی که در رفتار و عادت ها یه شما به وجود آمده است را بنویسید

یا مشاهدات خود را از رفتارهای کسانی که لغزش کردند را یادداشت نمایید علاوه بر آن  این بنویسید که رفتارها و عادت های شما در مقایسه با دورانی که در اوج قدرت بهبودی  به سر می برید چه تغییراتی کردند سپس در کنار هر یک از این موارد ابزارهای بهبودی و اصولی که باعث می‌شود تا  شما دوباره رفتارها و عادتهای سالم  و بهبودی خود را از سر بگیرید یادداشت کنید

برای مثال لغزش رفتاری :

بیشتر روز خود را در رختواب می گذرانم و حوصله  شرکت کردن در جلسات  انجمن را ندارم به جای آن وقت خود را در کنار کسانی می گذرانم  که در گذشته  با آنها مواد مصرف میکردم

راهکار عملی :

باید از شرایط پرخطر مانند معاشرت  با افرادی که مواد مصرف می کنند یا مکان های پرخطر وسوسه کننده خودداری کنیم برای بهبودی از بیماری اعتیاد نیاز دارم که در جلسات انجمن شرکت کنم این جلسات مانند نوعی دارو است که من برای حفظ بهبودی از بیماری اعتیاد روزانه به آن نیاز دارم

 داشتن برنامه پیشگیری از لغزش :

در دوران بهبودی باید مراقب افکار انحرافی و معتادگونه ای که ما   را به سمت لغزش می کشاند باشیم افکاری مانند اولویت دادن به مسائل غیر بهبودی  یا  انتظارات غیر واقعی و بلند پروازانه در بهبودی و مقایسه کردن بهبودی  خود با دیگران از جمله این ها هستند

ما باید بپذیریم که به علت داشتن افکار آشفته و جنون آمیز در زندگی در حال بهبودی نیز ممکن از روزهای بد و ناگوار در پیش داشته باشیم یکی از موثرترین روشها برای حفظ و مراقبت از بهبودی  تهیه یک برنامه و راهکار شخصی برای پیشگیری از لغزش است

با داشتن این برنامه و راهکاری هر زمان که متوجه شدیم میزان  بهبودیمان افت کرده به برنامه ای که تهیه کرده ایم مراجعه کرده و ابزاری که برای پیشگیری از لغزش تدارک دیده ایم را استفاده می کنیم

مثلاً برنامه ما می‌تواند چنین باشد و یا هر کدام که راحت تر هستیم   را انجام دهیم :

• حضور در جلسات انجمن های دوازده قدمی
• تماس با دوست بهبودی
• مراجعه به مرکز ترک اعتیاد ای که ترک کرده بودیم
• مشاوره مجدد با مشاورین کمپ های ترک اعتیاد
• تغییر در سبک زندگی فرد درگیر اعتیاد

تغییر  در سبک زندگی فرد درگیر اعتیاد:

بهتر از تمام چیزهایی که وسوسه  را تداعی میکند. کنار گذاشته شود حتی گاهی لازم است تا یک تغییر اساسی در سبک زندگی خود دهد به این معنی که ساعت خواب و بیداری تفریح و سرگرمی کار و فعالیت و سایر امور روزمره را بررسی کرده و بعد تغییرات لازم را اعمال نماید.

انجام فعالیت‌های لذت‌بخش :

خیلی مهم است که فرد در آن ساعاتی که در طول روز مصرف کننده مواد مخدر بوده و انجام فعالیتی لذت پردازد باید  علایق خود را بررسی کرده و فعالیتی  که به آن علاقه‌مند است را جایگزین مصرف مواد مخدر کرده و خود را به نحوی سرگرم سازد. این آموزش‌ها در گروه درمانی کمپ های ترک اعتیاد از جمله  کمپ ترک اعتیاد خط خورشید به افراد ارائه می‌شود با این حال خالی از لطف نیست که خانوادها نیز روی آن  تاکید کنند. فرض کنید بیماری شما با تمام تمهیداتی که اندیشیده اید و تمام کارهایی که انجام دادید تا از لغزش و عود جلوگیری بعد از گذشت مدت زمانی پاکی لغزش  کرده و شما متوجه شدید که لغزش کرده و حتی در حالت بدتر متوجه شدید که او در حال حاضر مصرف کنند چه واکنشی نشان می دهید؟؟!!!

ابتدا به ذکر دو واکنش غلط  از طرف خانواده ها می پردازیم و سپس واکنش صحیح را بیان کنیم

 واکنش غلط:  پدر و مادر متوجه شدند که پسرشان شروع مصرف کرده پدر عصبانی میشود و مادر شروع به گریه کردن می‌کند پدر پسرش را لکه می‌داند و می‌گوید شما درست شدنی نیستی ولی این بار شما را در اتاق حبث می‌کنم تا بفهمی که نمیتوانی سر ما کلاه بذاری ترک کردن فقط غیرت و مردانگی و اراده میخواد که تو نداری

 ولی از این به بعد به تو یاد میدهم

 واکنش غلط:  همسر متوجه می‌شود که شوهرش شروع مصرف کرده گریه میکند و او را سرزنش می کند و به او  می گوید تو دروغگویی فقط به فکر خودت هستی دیگر تحمل زندگی با تو را ندارم و همین الان خانه برای همیشه ترک می کنم

در هر دو حالت شاید در کوتاه مدت به خاطر ترس و تنبیه  و احساس گناه ایجاد شده در فرد مصرف کننده  مصرف نکند ولی دیر یا زود چنین فردی به خاطر فشار روانی زیادی که به وی وارد شده در کنترل وسوسه  و مقابله با آنها دچار مشکل می‌شود و آنها را تبدیل به عمل می کند. چون هنوز وسوسه ها پابرجاست  هستند و مهارت مقابله در برابر وسوسه ها را نمی دانند و درضمن جو خانواده دچار تنش شده و خانواده دیگر از او حمایت نمی کند

واکنش صحیح : پدر متوجه می‌شود که پسرش شروع به مصرف کرده پدر با این حال که  عصبانی می‌شود ولی احساس خود را کنترل میکند کنار پسرش می نشیند و دلیل مصرف و دلیل وسوسه هایش را بررسی می کند  و بعد دوباره برای او توضیح می دهد که بیماری او وسوسه ها  و عدم کنترل به آنها هستند و از او میخواهد که برای کنترل بیماری از کلاسهای آموزشی کنترل وسوسه استفاده کنند در ضمن پدر به پسرش اشاره می‌کند که می‌دانم وسوسه ها  قدرت زیادی دارند ولی باید هر دو با قدرت بیشتری کار کنیم  من هم در این زمینه لازم باشد بیشتر کمک کنم خواهم کرد بیا باهم این بار دیگر را هم امتحان کنیم و برای همیشه وسوسه ها  را مهار کنیم

موافقی

در واکنش پدر علاوه بر اینکه احساس بد  در فرد ایجاد نکرده و وضعیت به وجود آمدن را به وسوسه  نسبت داده و از ایجاد احساس گناه در فرد جلوگیری کرده و در ضمن  به او راهی پیشنهاد داد تا  بتواند به کنترل چه وسوسه هایی  باید بپردازد. البته چنین مواقعی  مقاومت بیماران بسیار زیاد است ولی همین که پدر او را سرزنش نکرده و دوباره بیماری وی را برایش تشریح کرده مهم است

تصمیم بعد از لغزش:

یک شعار معروف در انجمن های گمنام رواج دارد که میگوید لغزش مهم نیست بلکه آنچه پس از انجام آن  می دهید اهمیت دارد. این سوال به دیدگاه و طرز برخورد ما با و اقدامات  پس از لغزش مربوط می شود.

مسئله مهم این است که آیا ما لغزش به عنوان شکست نگاه می کنیم و یا آن را بهانه ای برای استفاده از مواد قرار می دهیم یا اینکه آن را به عنوان یک تجربه عبرت آموز حساب نموده و روال  بهبودی خودمان را با قدرت و جدیدت بیشتری از سر می گیریم