مقدمه
انجمن معتادان گمنام و یا NA، یک مجموعه ی غیر دولتی و بین المللی می باشد، که در راستای ترک هرگونه اعتیاد تلاش می کند. تنها شرط عضویت در این انجمن اراده و تصمیم افراد معتاد، برای رهایی و پاکی می باشد و در این مجموعه هویت اشخاص، هیچ گونه اهمیتی ندارد. از این رو، هرکس با هر سن، نژاد، عقیده و جایگاه اجتماعی می تواند در آن عضو گردد.
انجمن معتادان گمنام بی مرز، که این روزها با نام اختصاری NA (Narcotics Anonymous) شناخته می شود؛ یک تشکیلات بین المللی و غیر دولتی می باشد، که از دل اجتماع برخاسته است. در سال صدها زن و مردی که در سراسر جهان، به دام اعتیاد افتاده اند، به این انجمن می پیوندند و مسیر جدیدی را برای ادامه ی زندگی خود برمی گزینند. تنها شرط عضویت در این انجمن، خواست و تمایل شخص معتاد می باشد. از این روی، نام، سن، جنسیت، اعتقاد و نژاد فرد مراجعه کننده، هیچ اهمیتی نداشته و تنها اراده ی او کافی می باشد.
در واقع، اصل و پایه ی انجمن معتادان گمنام، گمنامی بوده و این موضوع موجب می گردد، تا افراد معتاد هیچ ترسی از شناخته شدن، قضاوت شدن و به خطر افتادن شرایط اجتماعی خود نداشته باشند و با خیالی آسوده به این مجموعه بپیوندند.
هم اکنون NA در بیش از 116 کشور دنیا در حال فعالیت و گسترش می باشد و هیچ گونه محدودیتی از نظر نوع مواد مخدر مصرفی در آن وجود ندارد.
اگر بخواهیم، نگاه مختصری به تاریخچه ی شکل گیری این انجمن بیندازیم، باید به سال 1935 میلادی بازگردیم. در آن زمان، این انجمن AA (Alcoholics Anonymous) نام داشت و تمرکز آن بر بهبود افراد معتاد به الکل بود.
این انجمن توسط شخصی به نام بیل ویلسون پایه گذاری شد؛ این فرد، با تجربه ای خاص، عمیق و معنوی توانسته بود، از اعتیاد به الکل رهایی یابد و تصمیم گرفت با به اشتراک گذاشتن این تجربه با دیگر افراد معتاد به الکل، قدمی در جهت تغییر مسیر زندگی آنها، از تاریکی و ناتوانی، به سوی نور و پاکی بردارد. چه بسا این اشتراک گذاری، کمکی مهم در حفظ پاکی خود بیل ویلسون نیز محسوب می شد.
با گذشت زمان، بذرهایی که توسط ویلسون کاشته شده بودند، رشد کرده و تبدیل به درختی تنومند شدند و شاخ و برگ های بسیار زیادی باز نمودند. نام AA به NA تغییر یافت و روش ترک اعتیاد الکل، برای ترک اعتیاد دیگر مواد مخدر نیز مورد استفاده قرار گرفت. به طوری که، هم اکنون این مجموعه تقریبا 250 نوع برنامه ی خودیاری داشته، که با نام 12 قدم شهرت دارند.
در سال 1369 اولین جرقه های انجمن معتادان گمنام در ایران زده شد. دو فرد که با یکدیگر برادر بودند و در خارج از کشور تحت نظر NA قرار داشتند، به ایران بازگشته و نخستین جلسه ی این انجمن را در مرکز بازپروری قرچک به راه انداختند. اما، متاسفانه به دلیل برخی چالش های پیش رو و اختلاف نظرهایی که در آن زمان وجود داشت، نتوانستند بیش از یک سال این جلسات را ادامه دهند.
این توقف 3 سال ادامه یافت، تا اینکه در سال 1372، دو شخص بهبود یافته که از آمریکا به تهران آمده بودند، به صورت تصادفی یکدیگر را در یک مهمانی ملاقات کردند و تصمیم گرفتند تا به روش خاص این انجمن، به افراد معتادی که در مرکز قرچک به سر می بردند، کمک نمایند. در طی این مسیر، یکی از دیگر اعضای فعال انجمن معتادان گمنام از خارج کشور و یکی از آن دو برادر مذکور، نیز به آنها پیوست و این گروه موجب رشد و گسترش NA در ایران شدند.
به طوری که پس از گذشت یک سال، موسسه ای مستقل در تهران برای جلسات خود تدارک دیدند و رفته رفته به کل استان های ایران نفوذ پیدا کردند. از این روی، همه ساله افراد زیادی به این مجموعه ملحق می شوند و نه تنها بهبود می یابند، بلکه پس از ترک اعتیاد نیز جلساتی برای حفظ پاکی و به اشتراک گذاری تجربه های آنها، برپا می گردد.
انجمن NA، هیچ شباهتی به کلینیک ها و کمپ های ترک اعتیاد معمول ندارد. بیشترین تمرکز این مجموعه، بر اصولی 12 گانه می باشد، که برای افرادی طراحی شده است، که درد مشترکی به نام اعتیاد دارند.
در واقع، NA علاوه بر اینکه به افراد کمک می کند تا از اعتیاد جسمانی خود آزاد شوند، وابستگی و وسوسه ی روانی آنها برای مصرف مجدد را نیز کنترل می کند. هنگامی شخص معتاد، با پاکی فیزیکی از کلینیک های ترک اعتیاد خارج می شود، راهنما و چراغی برای روشنایی ادامه ی مسیر خود ندارد. در نتیجه، احتمال بروز لغزش در او بالا خواهد بود. اما، در انجمن معتادان گمنام، شخص حتی پس از زمانی که از هر نوع ماده ی مخدری پاک شده است، همواره می تواند در جلساتی که به صورت نامحدود برگزار می شوند، شرکت نموده و فردی به عنوان راهنما، در کنار او خواهد بود.
راهنما، در واقع یکی از افرادی می باشد، که خود در گذشته درگیر مسئله ی اعتیاد بوده است و هم اکنون سالهاست که در پاکی به سر می برد. او پیش تر در مسیر فردی که به تازگی قرار است در آن قدم بگذارد بوده و به تمام چالش ها و پیچ و خم های این راه آگاه است. از این رو، یک گزینه ی ایده آل برای گمنامان جدید به شمار می آید.
12 قدم، یک راه و روش روحانی است، که ریشه ی آن در پذیرش و اقرار به ناتوانی یک فرد معتاد و نیاز وی به قبول کمک از سوی یک قدرت بالاتر می باشد. در اینجا، واژه ی *روحانی* به هیچ دین و یا مذهب خاصی اشاره ندارد؛ تنها، بیانگر رابطه ی خالق و مخلوق می باشد.
تا به امروز، این برنامه به عنوان بهترین شیوه برای ترک هرگونه اعتیاد شناخته شده است و جلسات آن در سراسر جهان، به صورت رایگان در جریان می باشند. در ادامه، به صورت مختصر به تشریح قدم های این برنامه می پردازیم. با ما همراه باشید.
قدم نخست: در اولین قدمِ برنامه ی 12 قدمی NA، شخص می پذیرد که در مقابل اعتیاد خود، ناتوان بوده و رشته ی مدیریت زندگی خود را از دست داده است.
دومین قدم: در قدم دوم، فرد معتاد به هر گونه مواد مخدر و یا رفتار آسیب زا، به این باور خواهد رسید که به یک قدرت بالاتر نیاز دارد، تا بتواند در ادامه ی مسیر از او کمک و راهنمایی بگیرد.
سومین قدم: در قدم شماره ی سه انجمن معتادان گمنام ، شخصی که تا به آن زمان بارها اداره ی زندگی خود را به یک نیروی تخریب گر سپرده است، این بار کنترل امور را به دست پروردگار می سپارد و اجازه می دهد خداوند عالمیان از او مراقبت کند.
چهارمین قدم: در طی چهارمین قدم، فرد می آموزد که چگونه بدون ترس و شجاعانه برنامه ای برای نجات از سردرگمی های خود تنظیم کند.
پنجمین قدم: در قدم پنجم، که به کلید آزادی شهرت دارد، فرد نواقص و اشتباهات خود را به خودش، پروردگارش و یک شخص سوم اعتراف می کند. تا بدین وسیله، گذشته را رها و در حال زندگی کند.
ششمین قدم: در طی این مرحله، نوبت به آن می رسد که شخص، خود را آماده کند برای اینکه به کمک خداوند نواقص و مشکلات شخصیتی او از میان بروند.
هفتمین قدم: قدم هفتم، به شخص معتاد که در راه پاکی قرار گرفته است، نشان می دهد که او تنها نمی تواند با فکر خود پیش برود و برای پاک ماندن، می بایست فروتن و شکیبا باشد و از خداوند درخواست یاری نماید.
هشتمین قدم: این مرحله، فرد می بایست یک لیست جامع از تمام افرادی که به گونه های مختلفی به آنها آسیب رسانده است، تنظیم نماید و در صدد جبران آسیب های وارده بر آید.
نهمین قدم: در قدم نهم انجمن معتادان گمنام ، شخص می آموزد که چه زمان و در چه شرایطی اقدام به جبران آسیب های مذکور در قدم هشت نماید. چرا که، گاهی اوقات این جبران خسارت به خودی خود، می تواند مشکلات دیگری را به وجود بیاورد.
دهمین قدم: در طی این قدم، فرد به کاوش در معضلات و نواقص خود ادامه می دهد و هر زمان که به طور سهوی و یا حتی عمدی اشتباهی مرتکب می شود، به آن اعتراف می کند.
یازدهمین قدم: مناجات، دعا و مراقبه اساس قدم یازدهم می باشند و رابطه ای عمیق و آگاهانه میان شخص و خداوند شکل می گیرد. در واقع، بعد از سپری نمودن 10 قدم پیشین، این مرحله دقیقا جایی می باشد که فرد می تواند برای جلوگیری از لغزش، در هاله ای از روحانیت، از خود محافظت نماید.
دوازدهمین قدم: قدم دوازدهم، که به عنوان غول مرحله ی آخر از آن یاد می شود، مرحله ای است که فرد وقتی به پشت سر خود نگاهی می اندازد، متوجه می شود که با کمک و یاری خداوند و دوستان و راهنمایانی که در این مسیر با او همراه شدند، علاوه بر اینکه توانسته از چنگال اعتیاد رهایی یابد، به یک بیداری روحانی و عمیق نیز دست یافته است و قادر است با بهره گیری از این اصول، با قدرت و اراده ای مثال زدنی در مسیرهای درستی قدم بر دارد.
همانطور که در ابتدای این مطلب به آن اشاره داشتیم، انجمن معتادان گمنام، یا به عبارتی NA از قلب جامعه شکل گرفته است و تا کوچکترین شهرها و روستاها نیز راه یافته است. در نتیجه، پیرو این موضوع و فوایدی که این انجمن برای قشر معتادین جامعه داشته است، در 17 اردیبهشت ماه سال 1386 موفق به اخذ مجوز از سوی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران شده و در اداره ی ثبت شرکت ها، ثبت شده است. از این روی، کار این مجموعه ی سخت کوش و توانمند، کاملا قانونی بوده و از همه نظر مورد تایید قرار دارد.
