در این قسمت از بحث پیشگیری از لغزش به ابزارهای سلامتی می پردازیم در قسمت قبل مقاله یازده اصل مهم برای لغزش نکردن و ابزارهای انجمن های ۱۲ قدمی برای پیشگیری از لغزش پرداختیم
به طور کلی در بهترین کمپ های ترک اعتیاد سعی می شود همراه با مراحل سم زدایی به رهجویان قطع مصرف و دوستداران بهبودی کمک شود تا به سلامتی خود نیز توجه بسیاری داشته باشد از نظر مشاورین کمپ خط خورشید برای پیشگیری از لغزش باید به ابزارهای سلامتی نیز توجه شایانی داشت.
این ابزارها در سه بخش خلاصه می شوند:
- سلامت جسمی
- سلامت فکری
- سلامت روانی
سلامت جسمی :
به علت نادیده گرفتن سلامتی خودمان در دورانی که همه فکر و ذکر ما مصرف مواد مخدر بود، ممکن است به بیماریی هایی مبتلا شده باشیم که در دوران بهبودی در بدن ما وجود داشته باشند عفونت ها و بیماری های ناشی از استفاده از سرنگ های مشترک یا آلوده ناراحتی های کبدی هپاتیت ایدز و… از جمله این بیماری ها هستند. اگر در دوران بهبودی به سلامت جسمی خود بی توجهی کرده و بیماری ها خود را علاج نکنیم ممکن است برای تسکین دردها یا غلبه بر ترس های خود دوباره به همان روش قدیمی یعنی استفاده از مواد مخدر برگردیم. بنابراین در خلال زندگی در حال بهبودی لازم است که از سلامت جسمی خود محافظت کرده و در صورت لزوم برای معاینه و آزمایش های کامل به پزشک مراجعه کنیم تا از سلامت خود آگاهی داشته باشیم. علاوه بر این با عمل کردن تجویز پزشکان متخصص (نظیر روان شناسان یا روان پزشکان) سلامتی خود را به دست می آوریم و در نتیجه بهتر می توانیم بر روی بهبودی خود متمرکز شویم. در ضمن باید به خاطر داشته باشیم که مصرف دارو با تجویز و تحت نظر پزشک به شرط آنکه از آن سوءاستفاده نکنیم لغزش به حساب نمی آید. ما می توانیم برای بروز هرگونه مشکلی یا خطر لغزش به پزشک معالج خود بگوییم که معتاد در حال بهبودی هستیم و نمی توانیم از داروهای روان گردان یا تاثیر گذار بر ذهن استفاده کنیم. مراقبت از سلامتی جسمی و روانی خود بخشی از فرآیند بهبودی ما محسوب می شود.
در این بخش از سوالات کمپ ترک اعتیاد خط خورشید از سری برنامه پیشگیری از لغزش به تعیین نیازهای سلامتی می پردازیم. در دوران اعتیاد ما همه نیازهای جسمی و روحی خود را فدای نئشگی ناشی از مصرف مواد می کردیم. حال که ما در حال بهبودی هستیم و قصد محافظت از این بهبودی را داریم باید به تمام جنبه های زندگی از جمله بهداشت جسمانی و روانی خود توجه کنیم. در غیر این صورت برای تحمل کردن و یا کاهش دادن عذاب خودمان چاره ای جز مصرف مواد مخدر نخواهیم داشت
مراقبت پزشکی برای پیشگیری از لغزش :
بهبودی یعنی مسئولیت ما در برابر درمان همه بیماری هایی که به آن مبتلا هستیم. مثلا اگر از بیماری به غیر از اعتیاد رنج میبریم باید به پزشک مراجعه کرده و در صورت نیاز تحت درمان قرار بگیریم توجه داشته باشید که مصرف دارو با تجویز و تحت نظر پزشک لغزش به حساب نمی آید. درمان کردن بیماری های روحی و جسمی خود در دوران بهبودی ریسک استفاده از مواد مخدر جهت تحمل عوارض این بیماری ها را کمتر کرده و بنابراین خطر لغزش ما را کاهش میدهد.
برای اطمینان از اینکه آیا در دوران بهبودی از جسم خود به درستی مراقبت می کنیم یا نه به سوالات زیر جواب دهید سپس در مقابل هر جوابی که به این سوالات دادید اقدامات لازم برای درمان یافتن از این بیماری ها در زندگی در حال بهبودی را یادداشت کنید :
- آیا آزمایشها و معاینات کامل پزشکی از جمله آزمایش خون و آزمایش های مربوط به ایدز و دیگر بیماری های عفونی را انجام داده اید؟!
- آیا برای درمان بیماری احتمالی خود تحت درمان قرار گرفته‌اید؟!
- آیا به دستوراتی که پزشک معالج شما برای درمان بیماری داده است عمل میکنید؟!
- آیا داروهای تجویزی دوره درمان را مطابق دستور پزشک و به همان اندازه که تجویز شده است مصرف میکنید؟!
- آیا از سایر بیماری هایی که بر جسم شما تاثیر می گذارد آگاهی دارید؟!
- آیا درخلال بهبودی از اعتیاد برای درمان سایر بیماری ها نیز مراقبت های لازم را انجام میدهید؟!
مراقبت جسمی برای پیشگیری از لغزش :
بی‌توجهی به نیازهای جسمی ما در دورانی که در حال بهبودی هستیم و به تازگی اعتیاد خود را ترک کرده ایم می تواند سوخت و ساز بدن ما را تحت تاثیر قرار داده و ما را در برابر لغزش آسیب پذیر تر کند توجه کردن و مراقبت از نیازهای جسمانی نه تنها نشان دهنده ارزش و اهمیتی است که ما برای خودمان قائل هستیم بلکه به روال بهبودی ما کمک می کند. برای اینکه بدانیم آیا نیازهای جسمی خود را برآورده می سازیم یا نه به سوالات زیر جواب دهید سپس در کنار هر یک از جواب ها و اقدامات لازم برای برآورده کردن نیازهای جسمی خود را یادداشت کنید :
- آیا غذایی شما کافی و مناسب است؟!
- آیا خواب شما عادی و طبیعی است؟!
- آیا در مواقع خستگی استراحت می کنید؟!
- آیا ورزش می کنید؟!
سلامت فکری :
بعضی از معتادان علاوه بر اعتیاد از بیماری ها و ناهنجاری های روحی روانی نیز رنج میبریم. افسردگی تشویش و حالت دو شخصیتی از جمله ناهنجاری‌های روانی است که ممکن است ما به آن مبتلا باشیم نکته مهم این است که چون بیشترین ناهنجاری‌های روانی ما با مواد مخدر است در دوران بهبودی عوارض آنها به تدریج از میان خواهد رفت. برای مثال ممکن است تصور کنیم که افسردگی و اضطراب رنج می بریم ولی همزمان با پاک شدن و بهبودی از بیماری اعتیاد متوجه خواهیم شد که ناراحتی های روانی ما نیز به تدریج از بین خواهند رفت. ایده خوبی است که در آغاز بهبودی بررسی کنیم آیا این گونه ناراحتی ها از مصرف مواد مخدر سرچشمه می گیرد یا منشاء دیگری دارد و برای معالجه باید به پزشک مراجعه کنیم. در فرایند بهبودی همانطور که از جسم خود مراقبت می کنیم باید مواظب روح و روان خود نیز باشیم و با مراجعه به روانشناس یا روانپزشک و مصرف داروهای مناسب سایر ناهنجاری های روانی خود را نیز درمان کنیم چون با برطرف شدن این گونه ناراحتی ها می توانیم به بهبود یمان کمک کنیم.
برای مثال در صورتی که به افسردگی دچار باشیم نمی توانیم روی برنامه بهبودی مان تمرکز کرده و انرژی لازم برای شرکت در جلسات را داشته باشیم اما زیر نظر متخصص این ناهنجاری ها به مرور درمان خواهد شد و از آن پس بهتر می توانیم مسیر بهبودی خود را ادامه دهیم.
مراقبت روانی برای پیشگری از لغزش :
بسیاری از ما معتادان در حال بهبودی به ناراحتی های روحی و روانی مبتلا هستیم و اگر می خواهیم بهبودی مان را حفظ کنیم باید این گونه مسائل را مورد توجه قرار دهیم. بی توجهی به مشکلات روحی و روانی می تواند باعث لغزش ما شود به خصوص برای کسانی که مصرف آن ها مواد محرک یا روانگردان مانند شیشه بوده است. پیشنهاد کمپ خط خورشید برای اطمینان از این که مسائل و ناراحتی های روانی خود را به اندازه کافی مورد توجه قرار داده اید یا نه به سوالات زیر پاسخ دهید سپس در کنار هر پاسخی که داده اید اقداماتی که باید برای حفظ سلامت روانی خود در دوران بهبودی انجام دهید را یادداشت کنید.
- آیا از بیماری ها یا مشکلات روانی مثل افسردگی دوقطبی یا دو شخصیتی بودن و ناراحتی هایی از این قبیل رنج می برید؟!
- آیا برای تشخیص علائم بیماری های روانی به روانپزشک مراجعه کرده اید؟!
- آیا داروهایی که برای درمان ناراحتی های روانی شما تجویز شده است را طبق دستور و به موقع مصرف می کنید؟! یا این که آن ها را بیش از اندازه مصرف کرده و یا به ناگهان و بر طبق میل خود قطع می کنید؟!
- به غیر از بیماری اعتیاد و انجمن های گمنام آیا برای درمان سایر مشکلات روحی و روانی خود از جای دیگری در خواست کمک کرده اید؟!
- آیا اطلاع دارید که به چه مکان هایی باید مراجعه کنید و در مورد این مسائل چه نوع حمایتی می توانید دریافت کنید؟!
سلامت روانی :
بسیاری از ما معتادان در ابتدا برای کنار آمدن و غلبه بر مشکلات روانی خود به مصرف مواد مخدر روی می‌آوریم اما پس از چندی سوء استفاده از مواد باعث می شود که مصرف مواد خود به یک مشکل اصلی برای ما تبدیل شود. ما معتادان در حال بهبودی از اعتیاد باید مسائل و مشکلات روانی خود که ممکن است عامل اصلی و اولیه کشیده شدن ما به سوی اعتیاد باشد را نیز به تدریج برطرف کنیم. ریشه مسائل و مشکلات ممکن است در دوران کودکی بوده و یا ناشی از حوادثی باشد که سالها قبل برای ما پیش آمده. مشکلات جسمی روحی و احساسی یا مسائل جنسی از جمله عواملی هستند که باعث گرایش ما به سمت مصرف مواد مخدر شده اند بعضی از ما نیز ممکن است قربانی خشونت جنگ یا شکنجه شده باشیم و تنها راهی که برای کنار آمدن با اینگونه مسائل سراغ داشتیم مصرف مواد مخدر بوده است آنچه که اهمیت دارد این است که در فرآیند بهبودی از اعتیاد و در زمان مناسب سایر مشکلات ما را نیز به تدریج حل خواهیم کرد و نیازی نیست که از همان روزهای اول شروع بهبودی ذهن خود را بر برطرف کردن دیگر مسائل و مشکلاتمان مشغول کنیم.
شعاری در انجمن های گمنام وجود دارد که میگوید: ( نیروی برتر ما هیچ وقت بیش از توان ما را با مشکل روبرو نمی‌کند اما زمانی که خدای ما متوجه میشود که ما می‌توانیم از پس مشکلی که سالها از رنج می بردیم برآییم ما را با مشکلاتی روبرو می‌کند تا با رفع کردن آنها بتوانیم زندگی بهتری داشته باشیم)
باید در نظر داشته باشیم انجمن های گمنام یک مرکز حمایتی بسیار موثر و بی نظیر برای بهبودی بیماری اعتیاد محسوب می‌شوند اما شاید مکان چندان مناسبی برای حل مشکلات و مسائل روانی که در وجود ما ریشه دار نباشد. برای برطرف کردن چنین وسایلی باید به سراغ روانکاوان و مراکز تخصصی درمانی که قادر به کمک رسانی هستند مراجعه کنیم در نظر گرفتن این نکته که برای حفظ بهبودی بسیار حائز اهمیت است چون بسیاری از ما معتادان در حال بهبودی به خاطر نادیده گرفتن و درمان کردن ناراحتی و مسائل و مشکلات خود دوباره به مصرف مواد مخدر روی می‌آوریم برطرف کردن همه مسائل و مشکلات جسمی و روانی ما در واقع جزئی از فرایند بهبودی است و نشان میدهد که ما برای دستیابی به یک زندگی بدون اعتیاد و سرشار از آرامش هر کاری که از دستمان بربیاید را انجام خواهیم داد. برای درمان بیماری اعتیاد باید تصمین جدی داشته باشید و اگر هم دچار لرزش شدید آن را بهانه ای برای ادامه اعتیاد خود قرار ندهید. اما اگر فکر میکنید به تنهایی نمی‌توانید این کار را انجام دهید و احتمال وسوسه برای شما وجود دارد می توانید به مراکز مشاوره و ترک اعتیاد مراجعه کنید
حالا که به سوالاتی که کمپ ترک اعتیاد خط خورشید برای تهیه برنامه پیشگیری از لغزش پاسخ دادید نوبت چگونگی پیاده سازی آن است
بعد از پاسخ دادن به سوالات قبلی اکنون نوبت عمل کردن و اجرای این برنامه رسیده است. پیشنهادات زیر را انجام دهید تا بتوانید این برنامه را به اجرا در بیاورید و وسوسه بعد از ترک اعتیاد را به طور کامل از خود دور کنید
مرکز قطع مصرف خط خورشید توصیه می کند برای پیشگیری از لغزش از دوستان و خانواده کمک بگیرید :
با کمک یک یا چند تن از دوستان نزدیک و قابل اعتماد که مدت بیشتری از شما پاک مانده اند و همچنان برنامه بهبودی خود را رعایت می کنند. برنامه ای که برای پیشگیری از لغزش تهیه کرده اید را مرور کنید. از آنها بخواهید تا نظرات و تجربیات خود را درباره اقداماتی که برای پیشگیری از لغزش نوشته را با شما در میان بگذارند. یک نسخه از لغزش خود را در اختیار دوست در حال بهبودی و یا یکی از اعضای خانواده که از بهبودی شما حمایت می کند بگذارید. در بسیاری از مواقع اعضای خانواده اولین کسانی هستند که متوجه می شوند ما در خطر لغزش هستیم از آن ها بخواهید تا مانند یک فرشته نگهبان مراقب شما باشند در صورت منحرف شدن از مسیر بهبودی آن ها می توانند اقداماتی که شما برای پیشگیری از لغزش کردن نوشته اید را به شما یادآوری کنند. به آن ها اطمینان بدهید که از شنیدن نظرات و یادآوری آن ها برای کمک به حفظ بهبودیتان ناراحت نخواهید شد و حتی در صورتی که در ابتدا از خود مقاومت نشان دهید باز هم این فروتنی را خواهید داشت که به آن ها گوش دهید.
برنامه پیشگیری از لغزش کمپ ترک اعتیاد خط خورشید را همواره در نظر داشته باشید:
هر چند وقت یک بار به برنامه پیشگیری از لغزشی که تهیه کرده اید مراجعه کرده و به خودتان یادآوری کنید که برای حفظ بهبودی چه کارهایی را باید انجام دهید:
- علائم و نشانه های هشدار دهنده لغزش شرایط پر خطر و اقداماتی که برای تقویت بهبودی خود باید انجام دهید را مرور کنید
- بیماری اعتیاد بسیار فریبکار اسرار آمیز و قدرتمند است و تحت هر شرایطی این احتمال وجود دارد که شما ناخواسته یا ندانسته به رفتارهای طبیعی ای که مدت زیادی به آن عادت کرده بودید بازگردید
- هر چند وقت یک بار برنامه پیشگیری از لغزش خود را بازبینی کنید تا بدانید با احساسات خودتان در حال بهبودی چگونه مدارا می کنید و اینکه آیا افکار رفتارها و دیدگاه های معتاد گونه به سراغ شما آمده است یا خیر
- مهم تر از همه اگر احساس می کنید در حال بازگشت به سبک زندگی قبلی خود در دوران اعتیاد هستید سریعا اقدامات و تدابیری که در برنامه پیشگیری از لغزش پیش بینی کرده اید را انجام دهید فراموش نکنید که امروز شما برای خودتان یک راهکار و برنامه پیشگیری از لغزش در اختیار دارید که می توانید جهت محافظت از بهبودی خود از آن استفاده نمایید
هر یک از ما معتادانی که در حال بهبودی هستیم می بایست یک برنامه پیشگیری از لغزش برای خودمان تهیه کنیم اعتیاد یک بیماری حیله گر اسرار آمیز و مزمن است که به طور ناگهانی ما را غافلگیر و گرفتار می کند برای حفظ و مراقبت از بهبودی خود لازم است قبل از روبرو شدن با شرایط پرخطر برای مقابله با آن برنامه ریزی کرده و استراتژی داشته باشیم که ما را از خطرات لغزش آگاه نماید. لغزش در بین معتادان در حال بهبودی بسیار رواج دارد و بسیاری از معتادان در اولین سال بهبودی خود دچار لغزش شده و دوباره اقدام به مصرف مواد می کنند برای بسیاری از ما معتادان علت لغزش این است که نمی خواهیم بپذیریم که از بیماری اعتیاد رنج می بریم و یا فکر می کنیم که می توانیم میزان مصرف مواد خود را کنترل نماییم. طبیعت و ماهیت مزمن بیماری اعتیاد و طرز فکر و رفتارهای ویرانگری که ما در زندگی به آن عادت کرده ایم، باعث می شود تا برای کنار آمدن با مشکلات زندگی به طور غریزی مواد مخدر مصرف کنیم برای بهبودی از بیماری اعتیاد باید روش زندگی چگونگی کنترل احساسات و افکار و رفتارمان را به طور کامل عوض کنیم. البته این کار بسیار سختی است و نیاز به توجه و تلاش روزمره ما دارد.
به یاد داشته باشید که تمام هدف کمپ ترک اعتیاد خط خورشید این است که ابزارهای لازم برای ایجاد این تغییرات را در اختیار ما قرار دهد وظیفه ما نیز این است که برای حفظ بهبودی خودمان این دوازده قدم را به طور روزانه به کار بگیریم. در اختیار داشتن یک برنامه پیشگیری از لغزش باعث می شود تا همیشه هوش و هواسمان را بر روی بهبودی متمرکز کنیم. در شرایطی که بیماری اعتیاد بخواهد ما را از مسیر بهبودی منحرف کرده و به سمت لغزش بکشاند با استفاده از این برنامه و عمل کردن به اصول بهبودی و 12 قدم می توانیم از بهبودی خودمان محافظت کنیم برنامه پیشگیری از لغزش به ما کمک می کند تا به علائم هشداردهنده و عواملی باشد که باعث می شوند تا وسوسه مصرف مواد به سراغ ما بیاید بیشتر توجه کنیم این برنامه مانند یک نقشه راه موانع و راه های انحرافی را به ما نشان می دهد و باعث می شود تا ما در مسیر بهبودی باقی مانده و از دچار شدن به لغزش جلوگیری کنیم. تهیه برنامه پیشگیری از لغزش و در ترک ماندن بسیار کم هزینه است پس در تهیه آن بسیار جدی باشید
بسیاری از ما معتادان ممکن است پیش از آنکه متوجه اهمیت برنامه پیشگیری شویم دچار لغزش شویم اما احتیاجی نیست که حتما این اتفاق بیافتد تا پس از آن اقدام به تهیه این برنامه کنیم بلکه می توانیم از همین الان با تنظیم کردن این برنامه پیشگیرانه از گرفتار شدن دوباره در دام بیماری اعتیاد جلوگیری کنیم
دوازده قدم یک برنامه عملی برای سبک زندگی جدید ماست و ما فقط با عمل کردن بر اساس این دوازده قدم است که می توانیم یک زندگی عاری از اعتیاد داشته باشیم و از بهبودی خود محافظت کنیم برنامه دوازده قدم می تواند برای تهیه کردن یک برنامه جلوگیری از لغزش و حفظ بهبودی و لذت بردن از زندگی جدیدمان به ما کمک کند
توصیه اصلی مرکز سم زدایی خط خورشید برای پیشگیری از لغزش:
ابتدا به شما پیشنهاد می کنیم سوالات بالا را در ذهن خود مرور کنید و سعی کنید جنبه های مختلف هر سوال را به وضوح ببینید. برنامه پیشگیری از لغزش بسیار ساده تهیه می شود اما می تواند حتی جان یک معتاد بهبود یافته را نجات دهد.
){kind=link}